Bel ağrısı çoğunlukla kas-iskelet sistemindeki zorlanmalar, duruş bozuklukları ve uzun süreli hareketsizlikten kaynaklanır. Günlük yaşamda ağır kaldırma, ani hareketler veya masa başında yanlış pozisyonda oturma gibi durumlar omurga çevresindeki kas ve bağ dokularını zorlayarak ağrıya yol açabilir.
Stres, fazla kilo ve yetersiz fiziksel aktivite de bel bölgesindeki yükü artırarak risk faktörlerini güçlendirir. Bu nedenle bel ağrısı hem yaşam tarzı hem de mekanik etkenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur.
genel bakış
2020 yılında, bel ağrısı dünya çapında 619 milyon kişiyi etkiledi ve vaka sayısının büyük ölçüde nüfus artışı ve yaşlanmanın etkisiyle 2050 yılına kadar 843 milyona çıkacağı tahmin ediliyor.
Bel ağrısı, dünya çapında engelliliğin önde gelen nedenidir ve en çok sayıda insanın rehabilitasyondan yararlanabileceği durumdur.
Bel ağrısı her yaşta yaşanabilir ve çoğu insan hayatında en az bir kez bel ağrısı yaşar.
Nonspesifik LBP, LBP'nin en sık görülen bulgusudur (vakaların yaklaşık %90'ı).
Belirtiler ve Semptomlar
Bel ağrısının belirtileri ve semptomları, ağrının kaynağına ve şiddetine göre değişmekle birlikte genellikle benzer bir klinik tablo oluşturur. En yaygın belirti bel bölgesinde sızı, yanma veya batma şeklinde hissedilen ağrıdır.
Bazı kişilerde hareketle artan, istirahatle azalan bir hassasiyet görülür. Kas spazmları, belde tutukluk hissi, öne ya da yana eğilirken zorlanma ve hareket açıklığında azalma sık karşılaşılan semptomlardır.
Eğer sinir kökleri etkilenmişse ağrı kalçalara, bacağa veya ayaklara doğru yayılabilir; bu durumda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi nörolojik belirtiler de tabloya eşlik edebilir.
Nedenleri
Bel ağrısının nedenleri genellikle mekanik, yaşam tarzı ve yapısal faktörlerin birleşiminden oluşur. En sık görülen neden kas ve bağ dokularının gerilmesi ya da zorlanmasıdır; ağır kaldırma, ani dönme hareketleri veya tekrarlayan fiziksel yüklenmeler bu tabloyu tetikleyebilir. Uzun süre masa başında çalışmak, hareketsizlik ve duruş bozuklukları omurga üzerine binen baskıyı artırarak kronik ağrıya zemin hazırlar.
Bel fıtığı, dejeneratif disk hastalığı, spinal dar kanal ve omurga eğrilikleri gibi yapısal sorunlar da sinir köklerini etkileyerek daha şiddetli ve yaygın ağrılara yol açabilir. Obezite, stres, zayıf bel-karın kasları ve yaşa bağlı yıpranma süreçleri de riski artıran diğer önemli faktörlerdir.
Tedavi Yöntemi
Bel ağrılarının tedavisi spesifik veya nonspesifik olmasına göre değişir.
Bel ağrısının tedavi süreci, ağrının şiddetine, süresine ve altta yatan nedene göre kademeli bir yaklaşımla yönetilir.
İlk basamak genellikle ilaçsız yöntemlerdir. Isı uygulamaları, hafif germe egzersizleri ve kısa süreli istirahat ağrının hızlı şekilde azalmasına yardımcı olur.
Spesifik Olmayan Bel Ağrıları Tedavileri
Kas gücünü ve hareket etme, fiziksel aktivite ve egzersize devam etme yeteneğini geliştirmek için fizik tedaviler.
Fiziksel çalışma sırasında zorlanmayı azaltmak.
Daha fazla fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve iyi uyku alışkanlıkları gibi yaşam tarzı değişiklikleri.
Kaynakça
WHO. Guidelines for the Management of Chronic Pain in Adults. 2023.
WHO. Low Back Pain. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/low-back-pain